bg.bg

एकैछिन अगाडि जुठेल्नामा बासिरहेको भाले रेडियोमा पो बास्यो । आम्मै रेडियोमा कुखुरा बासेको? हसिलो मुहारमा स्वादीलो खाना पस्किने सबैकी दिदी छक्कै परिन् । रेडियोमा बिहान ५ बजेदेखि एकएक घण्टाको अन्तरमा भाले बास्न थालेको थियो । कतिपय ठाउँमा कुखुराको भालेलाई घडिचरो पनि भनिन्छ । यसैले रेडियो मकालु धनकुटाले पनि समय बताउन कुखुराको भाले प्रयोग गर्ने निधो गर्यो । यो भालेलाई अम्मर बनाईयो । सहकर्मी संचारकर्मी कुल प्रसाद राइले भने । उनको बिचार अबको खानामा भाले पनि काटौ र सबैकुरा लोकल बनाउ भन्ने थियो । सुन्ने श्रोतालाई कस्तो लाग्यो प्रतिकृयाको पर्खाइतीरै नलागी रेडियोकर्मी कविता वराल र कविता बस्नेत अघि सरे, भाले बास्छ भने संगीनी गाउन किन नमिल्ने । स्थानीय रेडियोलाई यस्तै कुराले स्वादीलो बनाउँछ भन्ने कुरा बुझाउन नपाउदै अर्का रेडियोकर्मी बलराम दाहाल बालान गाउन थाले । रेडियो धनकुटाको परिचय बालन र संगीनीमा तयार भयो । सुृन्ने र सुनाउने दुवै चकित । तर मैले भने यो मात्र हैन, जिल्लाका अरु पनि भाषा, संस्कृती, धर्मलाई रेडियोले समेट्नुपर्छ, संतुलन चाहिन्छ । सबैको एकमत देखियो यो शुरुवातमात्र हो ।

दशै सकिदै थियो । पुर्णिमा आउनै लागेकोले धनकुटा बजार टहटह जुनको उज्यालोमा बलिरहको थियो । जाडो पनि थिएन गर्मि हुने कुरै भएन । पुर्वाञ्चलको सुन्दर नगर धनकुटा मैले रुचाएको गन्तब्यस्थल हो । चारबर्ष पछि श्रीमति र छोरो लिएर ससुराली मोरंगको ववीया टिका थाप्न गएको मौका पारी गर्मी छल्ने बहानामा म पहाड चढेको थिए । रेडियो मकालु शुरु हुनु अगाडि पनि त्यहाँ गएर टिमलाई उत्साहित बनाएकै कारण मेरो धनकुटा प्रवेश साथीहरुका लागि राम्रो मौका भयो । दशै कमै मनाएर उनीहरु भेला भए रेडियोमा अनि समिक्षा भयो ६ महिनाको प्रसारणको । साँच्चिकै राम्ररी चलाएका रहेछन् । कुल प्रसाद लगायत अन्य पत्रकार, सोवीस लगायत अन्य सामाजिक कार्यकर्ता र नैन जस्ता अनुभवी युवाहरुको जमातले चलाएको रेडियो छि भन्न लायक कतै पनि थिएन । भन्दै थिए, नजानिकन यस्तो बनाइयो, तपाईको अनुभव सुनाउनु पर्यो हामीलाई काम लाग्छ ।

अनुभव आदान प्रदानमा एकदुई दिन बिताएर म फर्कै विराटनगर हुदै काठमाण्डौ । काठमाण्डौ पुग्न नपाई सहकर्मी नैनको फोन आयो रेडियो त साँच्चिकै जिउदोजस्तो लाग्यो आजबाट । हिजोसम्म हामीले रेकर्डेड रेडियो चलाएका रहेछौ आज साँच्चिकै लाइभ सुनियो । उनले मेरो तारिफ गरेको नभइ सत्य कुरा नै बताइरहेका थिए । रेडियो बल्ल स्थानीयजस्तो सुनिन थाल्यो । हामीजस्ता स्वतन्त्र रेडियोको अभियानमा होमिएकाहरुले यस्ता कुरालाई तारिफ भनेर गमक्क फुल्नु पर्ने कारणनै छैन किनभने यो हाम्रो कर्तब्य हो । धनकुटे युवाहरुले होस्टे गरे मैले व्यक्तिगर रुपमा र मेरो संस्था इक्वल एक्सेसले हैसेमात्र गरेको हो । विगतमा पनि यस्तो काम थुप्रै गरिएको थियो पछि पनि गर्नु नै छ । किनभने गरिखाने, अलिकति जानेको र जान्न चाहेको क्षेत्र यही हो । धनकुटामा ६ महिना चलेको रेडियोलाई धनकुटाकै रेडियो बनाउन सहयोग पुगेको थाहा पाँउदा मान्छे न हो अलिकति खुशी लागिनै हाल्छ ।

रेडियो समाज परिवर्तनको साधन हो । गीत बजाउनुमात्र यसको काम हैन । सूचनाले श्रोताको व्यवहार बदल्न सहयोग गरोस् भनेर नै धनकुटाका उत्साही युवाहरुले खाइनखाई रेडियो चलाएका छन् । भोजपुरे र धनकुटे युवाहरुको जमात अहोरात्र खटेको छ । सिक्दै छन् सिकाउँदै छन् । त्यसैले छोटो अवधिमा नै रेडियो मकालुलाई पुर्वमा लोकप्रीय रेडियोको कोटीमा पारेका छन् । जोगमाया र बिशाल प्राबिधिक हुन् तर फेडरमात्र चलाउदैनन् । युवा लक्षित युथ आइडिया कार्यक्रम चलाउँदा उनीहरुले धेरै कुरा सिकेका छन् । भन्छन् यो त निरन्तरको सिकाइ रहेछ । रेडियोले त मेहनति र लगनशील बनायो । उनीहरुजस्तै झन्डै डेढ दर्जन युवाहरुलाई रेडियोले लगनशील, मेहनतीमात्र बनाएको छैन असल सामाजिक कार्यकर्ता बन्ने बाटोमा अग्रसर गराएको छ । झापाका भिम गौतममात्र हैन भोजपुरका रामानन्द, मणिकुमार, शंकर र राजेश मज्जाले जमेका छन् । धनकुटे युवाहरु गया, कमला, देवकला, बलराम, कविता, सन्तोष, बिमलाको त परिचय नै नयाँ भएको छ । कहिलेकाँही कार्यक्रममा नबोल्दा श्रोताबाट सञ्चो बिसञ्चो पनि खोजखबर हुन थालेपछि गाँउघरमा बरालीएर हिड्ने युवाहरु सफल रेडियोकर्मी हुने होडमा लम्किएका छन् ।

रेडियोको लोकप्रीयतासँगै रेडियोकर्मीहरुमा चिन्ता पनि बढेको छ रे । कविता बस्नेत म पनि गाउँछु म पनि बोल्छु नामको कार्यक्रम चलाउछिन् । साप्ताहिक रुपमा चल्ने यो कार्यक्रमको लोकप्रीयता खपिनसक्नु छ । गाउँगाउँमा मान्छेहरु आउँछन् बा्ेल्नलाई । मान्छेको चाप बढेपछि रेडियो व्यवस्थापनले प्रवेश शुल्क लगाउदाँ के होला भन्ने प्रस्ताव गर्यो । कवितालाई यसले कतै श्रोता त घट्दैनन भन्न्े चिन्ता छ । साथै यसो नगर्दा आएका मानिसलाई कसरी सम्हाल्ने भने डर पनि छ ।

धनकुटा साँिच्चकै सुन्दर छ । बजार झनै सुन्दर । महंगो पनि छैन । तराईको चर्को घाम छल्नलाई भेडेटार नै काफि भएपनि धनकुटा पुग्नुको मजा नै बेग्लै छ । शितल हावापानी, स्वादीलो खाना, सस्तो तरकारी, शुद्ध लोकल रक्सी र राँगाको सुकुटी, चल्छ भने कालो बंगुर पनि । सेटै खानेलाई खयर मिश्रीत लोकल ठर्रा । तातोभातमा घिउ मिसाएर सागसँग मात्र खाँदा पनि बेग्लै आनन्द । देव्रेवासमा पोखरेलको पसलको लालमोहन त कम्तिमा पनि ५ वटासम्म रुच्छ रुच्छ । सरर हिले पुगेपछि स्थानीय तुम्वामात्र हैन संखुवासभाको एकमात्र वाइन हिंवाको ताजा स्वाद लिन पनि पाइने । धनकुटामा मज्जाले गफीनु पर्यो भने पुर्व क्याम्पस प्रमुख नारायणजोशीमात्रै पनि काफीछन् । मोफसलमा बसेर झर्रोै शब्दमा लेख लेखिरहने झमककुमारी पनि धनकुटाकै हुन् । अरु पनि थुप्रै कुरा होलान् । क्याम्पसमा इतिहास पढाउने भिम सर राम्रा भलिबल खेलाडिमात्र हैनन गायक पनि हुन् । हिजोआज त भिम सर रेडियो मकालुको प्राबिधिक पनि भएका छन् । आफैले पढाएका बिद्यार्थीले प्राबिधि साथी भनेर सम्बोधन गर्दा अनौठो लाग्दो हो तर मज्जाले जमेका छन् भिम सर रेडियोमा ।

न त रित्तिन्छ, न त सिद्धिन्छ, साथमा छौ तिमी माया जति साटेपनि,
न त दुख्छ मन, तिमी हुदाँ झन, शब्दका धारले जति काटेपनि ।
न त आत्तिन्छु, न त मात्तिन्छु, औधी प्रशन्न म, तिमी साथी पाइरहदाँ,
न त डराउँछु, न त हराउँछु, प्रेम गर्दैछु भनि तिमीले जति नै ढाटेपनि ।
न त ज्यान हुन्छ, न त प्राण नै, एक्लै पारी तिमी, बीलाई गैहाल्यो भने,
न त बिर्सिन्छु, न त तर्किन्छु, साथमा भुलाई मलाई, जति नै टाढा राखेपनि ।
न त पिउँछु रक्सी, न त लिन्छु नशा, जीवनभरी तिम्रो काखमा रमाउँदा,
न त हुन्छु टाढा, झन बन्छु गाढा, सकेजती रस चुसेर, चुठेल्नामा फालेपनि । । ।
भदौ २७, २०६७ कुमारीपाटी .

I don't know what wanted to write what it has become. Please read and comment.

म विनय गुरागाईबाट किन विनय शेखरलेख्न थाले? सजिलो उत्तर छ मेरो, शेखर मेरो स्कुलको नाम हो, मलाई अहिले पनि मनपर्छ, स्कुलका दिनको अन्त्यतिर बिद्यालयमा भएको एउटा अप्रीय घटनामा मैले मेरो प्यारो नाम शेखरलाई सदाका लागि गुमाउनु पर्यो । मैले यही नाममा जिल्ला प्रशासन कार्यालय भोजपुरमा एकबर्ष मुद्दा झेलेको छु । पछि नौ कक्षामा पढ्दा रजिष्ट्रेशन फारम भर्दा साथीहरुको सल्लाहले ख्यालख्यालमा राखिएको नाम हो विनय । अहिले पनि मलाई परिवार तथा मेरा स्कुलका साथीहरुले बोलाउने नाम हो शेखर । त्यसैले यो प्रीय छ, मैले दुवैलाई साथै बनाएको हो ।
अनि केही मित्र तथा शुभचिन्तकहरुबाट बारम्बार सोधनी हुन्छ किन शेखर भनेको? गुरागाई खोई त? के यो तपाईको कतै सांकेतिक बिरोध त हैन अहिले अस्थिर र जातीयताको आधारमा बाक्लिएको राजनीतिक वातावरणको ? केही हदसम्म यो कुराले पनि मलाई प्रभाव पारेको छ । जसले जे भने पनि जस्तो सोचे पनि, आफुलाई जसरी चिनाए पनि म अरुको भावना, बिचार तथा राजनीतिक लाइनको सम्मान गर्छु । शान्ति प्रकृयामा योगदान गरिरहेको एउटा जिम्मेवार नागरिकको नाताले मलाई अहिले उठेका तमाम सवालहरु सही हुन् भन्ने लाग्छ । तर यसरी उठेका सवालहरुलाई सही रुपमा टुंगोमा पुर्याउने दुरदर्शि र सर्वमान्य नेताको अभावमा आज हामी बिभाजित जस्तो अवस्थामा पुगेका छौ । मानवीय भाइचारालाई हामी बिस्तारै दुस्मनीमा रुपान्तरण गर्दैछौ कि जस्तो आभास भैरहेको छ मलाई । लोकतन्त्रमा सबैलाई बोल्ने हक हुन्छ, आफ्ना कुरा अरुलाई भन्ने, मनाउने अधिकार हुन्छ, अरुको कुरा सुन्ने र सम्मान गर्ने कर्तव्य पनि लोकतन्त्रले नै सिकाउँछ भन्ने कुरामा म सदैव बिश्वास गर्छु । तर मलाई यो जातका आधारमा अन्य बिचारमाथिको हालिमुहाली चित्त बुझेन । म राई गाँउको बिचमा जन्मिए, त्यही हुर्किएँ, बाहुनको छोरो भएपनि बाहुन भएरै कहिल्यै अरुलाई थिचोमिचो गरिन, मलाई मेरा अग्रजहरुले पनि यस्तो कुरा सिकाएनन् न त बुबा आमाले नै । मैले बाहुन भएकैमा कहिले गर्व गरिन, न त अहिले गर्छु, न त हिनताबोध नै । कहिल्यै पनि गर्नेछैन । तर अहिलेको वर्तमान परिस्थतीसँग बिरक्तिएर पनि मलाई विनग गुरागाईबाट विनय शेखर हुन सजिलो लाग्यो, त्यसैले मैले नामको फुर्को परिवर्तन गरे ।