सन् २०१० जुलाई, अन्तराष्ट्रिय सञ्चार प्रतिष्ठान सिएनएनले आफ्नो संस्थामा २० बर्ष सेवा गरेकी मध्यपुर्व बरिष्ठ सम्पादक अक्टाभीया नास्र्लाई अचानक बिदा गर्यो । कारण थियो उनले ट्वीटरमा पोष्ट गरेका १४० अक्षर । तीनै १४० अक्षरका कारण जागिरबाट हात धोएकी नास्र्ले आफ्नो स्पष्टिकरणमा भनेकी छन्, “कुनै पनि विवादीत बिषयमा आफ्ना बिचार राख्नलाई १४० अक्षर पर्याप्त जोखिमले भरिएका छन्, जसको म आफै उदाहरण हुँ ।” जागीरै जाने गरी उनले ट्वीटर ह्याण्डलमा के लेखिन् त? उनको ट्वीट यस्तो थियो, "Sad to hear of the passing of Sayyed Mohammad Hussein Fadlallah.. One of Hezbollah’s giants I respect a lot. #Lebanon.” (प्रभावशाली हज्बुल्लाह नेता सैयद मोहम्मद हुसैन फदलाल्लाह, जसलाई म सम्मान गर्छु, वहाँको मृत्युको खबरले सारै दुःखी छु) । उनको बिचारको चौतर्फी बिरोध हुन थालेपछि कारण सहित आफ्नो स्पष्टिकरण दिएपनि उनलाई सिएएनले बिदा गर्यो । कारण थियो, सैयद हुसैन अमेरीका बिरोधी तथा आतंकबादी नेताको रुपमा चित्रित थिए, उनकै कारणले सयौ अमेरीकी सैनिकको ज्यान गएको थियो । सिएनएनको सोसल मिडिया नीतिले भन्छ “सिएनएनले कुनै पनि सार्वजनिक सवाल, व्यक्ति वा संस्थाका बारेमा यदी समाचार बनाइरहेको छ भने त्यस्ता सवालमा सिएनएनका कर्मचारीले सार्वजनिक अभिव्यक्ति दिनुहुदैन ।” २० बर्ष सेवा गरेकी नास्र्को बिदार्ई सिएनएनका लागि गर्नैपर्ने एउटा बाध्यकारी संझौता थियो । (Octavia Nasr fired by CNN over tweet praising ……  http://www.guardian.co.uk/media/2010/jul/08/octavia-nasr-cnn-tweet-...)

SOCIAL MEDIA GUIDELINES FOR AP EMPLOYEES http://www.ap.org/Images/Social-Media-Guidelines-7-24-2012_tcm28-83...

Reuters - REPORTING FROM THE INTERNET AND USING SOCIAL MEDIAhttp://handbook.reuters.com/index.php/Reporting_From_the_Internet_A...

THOMSON REUTERS SOCIAL MEDIA GUIDELINEShttp://thomsonreuters.com/content/corporate/docs/Thomson_Reuters_US...

AFP's Social Media policy http://www.afpnet.org/files/ContentDocuments/SocialMediaGuidelines_...

 Social Media Policy database http://socialmediagovernance.com/policies.php

• मैले ट्वीट गर्ने बिषय समय सान्दर्भिक छ, त्यो मेरो नितान्त व्यक्तिग कुरा हो की अरु धेरैका लागि उपयोगी पनि छ? 
• मैले गरेको ट्वीटबाट कसैले कुनै नयाँ सूचना, बिचार वा जानकारी पाउन सक्छ? 
• मैले गरेको बिषय, सूचना, जानकारी नवीनतम छ की अरुले पटकपटक गरेका कुराहरुलाई नै म दोहोर्याइरहेको छु? 
• के ट्वीटमार्फत मैले कुनै नयाँ दृष्टिकोण दिन सकेको छु, जुन अरुका ट्वीटमा भन्दा भिन्न छ? 
• मैले गरेको ट्वीट सतप्रतिशत सही छ? या म अनुमानको भरमा बोल्दैछु? 
• मैले भनेको कुरालाई पुष्टि गर्ने तथ्य, लिङ्क वा अरु कुनै स्रोत छ जसले मेरो भनाईलाई आधिकारिक बनाउँछ? म बिश्वस्त छैन भने कुनै स्रोतको हवाला दिएको छु? 
• मैले कुनै पनि अप्रीय वा अपाच्य शब्द बोल्दै छु की? 
• मैले दिएको सूचना, बिचार वा जानकारी असत्य, भ्रामक, शान्ति सद्भाव भडकाउने, उत्तेजीत बनाउने खालको ठहरीयो भने त्यसबाट पर्ने प्रभावको लेखाजोखा गरेको छ?
• मलाई साइवर कानूनको बारेमा जानकारी छ?

• सबभन्दा पहिले ध्यान दिने कुरा हो अरुले गरेको ट्वीट बिश्वसनीय छ की छैन? त्यो ट्वीटमा माथि उल्लिखित बिशेषता छन् की छैनन्? 
• रिट्वीट गर्नुभन्दा पहिले म सोच्छु मैले तपाईलाई प्रत्यक्ष रुपमा चिन्छु वा हाम्रो भेट ट्वीटर मार्फत मात्र भएको छ? हामी एकअर्कालाई फलोमात्र गर्छौ की हाम्रो बीचमा ट्वीटरमा कुराकानी पनि भएको छ? एकअर्काले गर्ने काम र केही व्यक्तिगत जानकारी थाहा छ की छैन? 
• हामी ट्वीटरमा ब्लग पनि सेयर गर्छौ । सेयर गरेको ब्लगमा मलाई कामलाग्ने खुराक छ? ब्लग लिङ्क स्पष्ट पढ्न सकिन्छ? कुन भाषामा छ? के बिषयको ब्लग हो? आफैले लेखेको हो अरु कसैको कृतिलाई हुवहु सारेको हो? लिङ्कबाट भाइरस प्रवाह हुने संभावना कति छ? ब्लग लिङ्कमा शेयर बटन छ की छैन? बिज्ञापन कति छ? अनावश्यक पप–अपले कति दुःख दिन्छ? 
• अरुको ट्वीट मेरा फलोअर्स्का लागि उपयोगी होला त? बिषयबस्तुभन्दा आफ्नो बारेमा चर्चा परिचर्चा र बिज्ञापन पो छ की? सामान्य रुपमा भाषिक शुद्धताको कत्तिको ख्याल गरिएकोछ? तपाईको ट्वीट, ब्लगले कुनै बिषयमा आधिकारीक धारणा दिन्छ या तर्कका लागि तर्क गरिरहेको छ? 
• अरुभन्दा फरक बिचार राख्दैमा पनि स्वतन्त्र मिडिया, इन्टरनेट फ्रिडम, लोकतन्त्र, बिधिको शासन र जनमतको बिपक्षमा पो छ की? कसैलाई आक्षेप लाउदै हुनुहुन्छ की? नकारात्मक कुराहरु बढी छन् समाधानका लागि कुनै सुझाव छैनन् की? 
• लेखाई कत्तिको स्पष्ट छ? भाषिक शुद्धता नभएपनि भन्न खोजेको कुरा बुझिने गरी अभिव्यक्ति भएको छ?
• ट्वीट लामो छ? सहमति वा असहमतिमा मैले केही थप्न पाउँछु? 
• शेयर गरेको लिङ्क स्पष्ट र सही छ? यदी ब्लग हो भने टाइटल आकर्षक छ की छैन? समाचार हो भने कत्तिको प्रभाव पार्ने खालको छ? लेखाई लामो वा छोटो के छ? 
• ट्वीटरमा नयाँ हुनुहुन्छ र आफ्नो वास्तविक प्रोफाईल तस्विर (DP) समेत नराखी ट्वीटरकै अण्डा फोटो मार्फत ट्वीट गर्नु भएको छ? 
• आफ्नो वास्तविक नाम र फोटो राख्नु भएको छ, तपाईलाई चिनाउन सहयोग गर्ने सूचनाहरु छन् की छै्रनन्? 
• बारम्बार रिट्वीट गर्दा फलोअरसलाई दिक्क त लाग्दैन? 
• हरेक दिन गर्ने कुरा उहि र उस्तै हुन्छन्? वा ट्वीटमा कुनै नयाँ कुराहरु छ? 
• ट्वीट रमाईलो, मनोरञ्जक खुराकले भरिएको छ की?

बुबा आमाबट अलग्गिएपछि पटकपटक गरी भाडामा बस्न थालेको १७ बर्ष भएछ । काठमाण्डौ खाल्डो र आसपासमा आफ्नै कमाईबाट घरबासको व्यवस्था नभै सकेको र हुने संंभावना पनि कमै भएकोले यसै भन्न सकिन्न अझै कति बर्ष यसरी नै बित्छ जिन्दगी । यसो हिसाब गरेको इटहरी र सोलुखुम्बु बाहेक काठमाण्डौमा मात्रै भाडामा बसेका स्थानहरु जोड्दा १० पुगेछ । त्यसमध्ये आधाजति स्थान जेठो दाजुले जोहो गरेका कोठा र प्mल्याटमा बिते भने बाँकी ५ स्थान आफैले खोजेका र भोगेका परेछन् । सोलु र इटहरीको भाडाको बसाई रहर र बाध्यता दुवै थियो । घर, घरवेटी, पानी, बिजुली, फोहोर व्यवस्थापन र रहनसहन अनि त्यसले घरवेटीलाई पार्ने प्रभाव, एउटा भाडामाबस्नेको १६ बर्षे भोगाईमा आधारित यो लेखका प्रमुख सवाल हुन् ।

‘हेल्लो, हेल्लो, हेल्लो... ‘ १७ बर्ष अगाडिको कुरा हो । एसएलसीको नतिजा सार्वजनिक भएको दुई दिनपछि बल्ल गाँउमा थाहा भयो नतिजा प्रतिकुल आएको थियो । भोलिपल्ट बिहानै भालेको डाकसँगै मेरा पाइलाले घरको जघाँर पार गरे । “गाउँमा बस्नु भन्दा सत्रुका अगाडि मुख नदेखाउनु नै राम्रो हो, जा दाजु छ त्यसैले केही गर्छ अब,” बुबाले भैसी गोठ जानुअघि मलाई बिदा गर्दै भनेका शब्दहरु अहिले पनि मनमा गाडिएर बसेका छन् । भोजपुरको भुल्केबाट २ दिन हिडेर चतरा हुदै इटहरी पुग्दा मामा घरकी हजुरआमाको देहवसान भैसकेको थियो । इटहरीबाट त्यही दिनको रात्रीबस चढेर भोलिपल्ट बिहान ९ बजे कलंकी झरेर जीवनमै पहिलोपल्ट फोन छोएको क्षण डर र उत्सुकताले भरिपुर्ण थियो । पसलवालाले नम्बर थिचेर मलाई बोल्नु त भन्यो तर कहिल्यै फोन नदेखेको मान्छे पहिलोपल्ट फोन कानमा लगाउने बित्तिकै भन्न थालेछु हेल्लो हेल्लो हेल्लो ... कोही बोलेन त भनेर साउजीलाई फोन फर्काएपछि पो थाहा भयो घण्टि गइरहेको थियो तर उतातीर फोन उठेको थिएन । एकछिन् पछि ताहाचलबाट लिन पुग्नु भएको दाजुको मोटरसाईकलमा डराउँदै बसेर पुगेको घर थियो काठमाण्डौमा मेरो दोश्रो डेरा अनुभव । यसअघि ४९ सालताका केही दिनको घुमाईको लागि पहिलोपटक काठमाण्डौ टेक्दा कालिमाटीमा बसेको थिए जहाँबाट दाजु भाउजुले जाउँभनेको स्थानमा जान बाहेक म कहिल्यै डेराबाट बाहिर निस्किन सकिन । कारण थियो, म ९ बर्षको हुदाँ राजबीराजमा हराएको थिए, त्यसैले काठमाण्डौका गल्लिमा एक्लै हिड्न मलाई प्रतिबन्धजस्तै थियो ।

पानी, बिजुली, फोहोर, रहनसहन र उठबसः घरबेटी र भाडावालको सम्बन्धलाई सुमधुर र प्रतिकुल बनाउने मुख्य तत्वहरु हुन् जस्तो लाग्छ । स्थान ताहाचल, घर थियो तीनतलाको । ताहाचलमा बस्दा स्टोभमा खाना पकाउनु पर्ने । भाउजु सानो दुर्घटनामा परेपछि खाना पकाउने जिम्मा मेरो हुन्थ्यो । उत्तिस, पात्ले र गुराँसका सुकेका दाउरा हुर्र बाल्दै अगेनामा आगो बाल्ने हातले स्टोभ बाल्न सिक्न पनि कम्ता धौ हुन्थेन । सबभन्दा डर त्यतिबेला हुन्थ्यो जतिबेला किचन नजिकैको भर्याङमा महिला चप्पल बज्दै ओहोर दोहोर गर्थे । “स्टोभ बालेर घर त कालै मसान नै बनाउने भए, कस्ता मान्छेलाई भाडामा लाइएछ,” घरकी मालिक्नी जसको ब्लड प्रेसर उच्च थियो प्यारप्यार कराउँदै म फुच्चेको समेत प्रेसर उच्च बनाउँथिन् । “ए बाबु, पानी त्यसरी पोख्ने हैन, हेर हेर फोहोर पनि कत्ति पार्न सकेका, ल हेर घर त कालै भएछ, स्टोभमा नपकाउ भन्या हैन तिमेरलाई?, ओहो हेर हेर, कस्ले चप्पल भित्र ल्यार आको, यसो गर्नु हुन्न बुझेउ” नेवारी लवजमा साउनीको यस्तै फतफत नसुनेको दिन कान पनि छक्क पर्थे ।

कुरो नरदेवीको । कोठामा एक्लै थिए । दाजुको हैसियत स्टोभबाट एक खुड्कीला माथि चढेको थियो । मट्टितेलबाट चल्ने अलिक परिष्कृत चुल्हो प्रयोगमा थियो । स्पष्ट सम्झना नभएपनि चाइनीज थियो जस्तो लाग्छ त्यो चुल्हो । सिकारु नै थिए । एकदिन बाल्नमात्र के थालेको थिए चुल्होबाट निस्केको कालो धुवाँले कोठा भरियो । काठको भर्याङमा मानव आकृती हिडेको स्पष्ट आवाज नजिकै आइपुग्यो । “लौ हेर कोठा त बर्वाद भयो नी, ए बाउ, त्यसलाई राम्ररी बाल, कालो भयो कोठा,” “हुन्छ हजुर बल्दैछ तर धुवाँ धेर आयो ।” “ल यसरी बाल्नु हुन्न, कोठा कालो हुन्छ हेर त धुवाँ आएको?” “एकछिनमा ठिक हुन्छ हजुर, बल्दैछ ।” “ओ हो बर्वादै भयो नी, कोठा त खत्तम, ए बाउ त्यसलाई राम्ररी बाल, किन धुवाँ बनाएको?” घर मालिक्नीको एककोहोरो रटान बन्द नभएपछि चुल्हो निभाएर भन्नै पर्यो “हस हजुर बन्द गरे, अब पकाएर पनि खान्न, बाहिर गएर खाएर आउँछु ढुक्क हुनु तपाईको घरमा चुल्हो बल्दैन अब ।” रिसले अनुहार रातो नै भएपनि हाँस्दै बाहिर निस्कनुको अर्को बिकल्प थिएन त्यो दिन ।

घरबेटीले मुलढोका बन्द गर्ने र भाडावालको फिर्ने समयको तालमेल नहुनु भाडावालको जिन्दगीको अर्को महत्वपुर्ण हिस्सा हो । स्थान बिजुलीबजार । रातको १० बजेपछि मुलगेट बन्द हुन्थ्यो । जसरी पनि १० बजे अगाडि नै पुग्नु पर्ने । गेटमा भित्रबाट पनि चाबी लाग्ने भएकोले तीनतले घरमा बस्ने सबैसँग चाबी हुन्थेन । एकदिन घर आउन अलि अबेर भयो । कुनै हालतमा ढोका खुलेन । रातको ११ बजेको हुदो हो । न कसैको फोन थियो न त फोन गर्ने ठाउँ नै । रात बिताउनका लागि कि त गेटमै भुईमा सुत्नुपथ्र्यो कि होटल जानु । गोजीमा पैसा नहुनुको पिडा त्यो दिन भोग्नु पर्यो । केही नलागेपछि सडकमा आएर हिड्दै हिड्दै कोपुण्डोल पुगे । म काम गर्ने अफिसको गेट र अफिस तलाका कोठाको चावी गोजीमा नै थियो । सरासर अफिस कोठामा पुगेर कुर्सी र टेवलमा सुते । त्यो रात त्यसरी नै बित्यो । भोलीपल्ट बिहानै कोठामा पुग्दा मुलगेट खुलिसकेको थियो ।

बिजुली बजारमै एकरातको घटना । पुरै फ्ल्याट लिने हैसियत हाम्रो थिएन । त्यहाँ अरु पनि बस्थे । भर्खर रंङ्गिन टिभी भित्रीएको बेला निकै अबेरसम्म टिभी हेरिन्थ्यो । दाजु बाहिर गएको बेला थियो । कसैले ढोका ढक्ढकायो । खोलेको मात्र के थिए, जिब्रो बटारिएको भावभंगीमा लर्बरिदै एकजना मान्छे करायो, “मेरो कोठामा किन पसेको? चोर्न आको? पुलिसलाई बोलाउ?” छक्कपर्दै एकछिन सवाल जवाफ गरेपछि थाहा भयो उ हाम्रो छेउको कोठामा बस्थ्यो, त्यो रात टन्न रक्सी पिएर आएकोले गर्दा उसले आफ्नो कोठा नचिनेर हाम्रोमा आइपुगेछ ।

बिजुलीबजारमा रहँदा नै हो मैले निर्णय गरे अब एक्लै वा साथीसँग बस्छु । त्रिपुरेश्वरमा अफिस भएकोले नजिकै कोठा खोज्ने मनसाय थियो । घुम्दै जाँदा टेकु पुगे । एउटा घरमा कोठा खाली भएको पत्तो पाएपछि नसोधी भएन भनेर त्यो घरमा पुगे । अधबैसे लोग्नेमान्छे रवाफिलो शैलीमा प्रकट भयो । नामदेखि कामसम्म उमेरदेखि शिक्षासम्म उसले सोधेका प्रश्नको उत्तर रिठ्ठो नबिराईकन दिए । अन्तमा उसले भन्यो रुम त छ तर भाईलाई नदिने । केही दिनपछि उसको घरनजिकै कोठा भेटियो । केही दिनमा थाहा पाए त्यो मान्छेले कोठा नदिने कारण त उसकी श्रीमती रैछन् । पहिलेकी बितेर हो की क्या हो उसले आफुभन्दा आधा उमेर कान्छि केटीलाई बिहे गरेको रैछ । उसको छिमेकीले भन्थ्यो जो आउँछ भाडामा बस्न उसले पहिले उमेर सोध्छ रे । तर भाडामा कोठा चाँही कसैलाई दिएको छैन ।

टेकुकै अर्को घटना । साथी दिपेन्द्र र मैले जीवनमा पहिलोपल्ट मादक पदार्थ सेवनको योजना बनायौ । प्रदर्शनीमार्गको दिपेन्द्रको पसलबाट निस्कँदा साझ छ बजेको थियो । टेकु चोकमा पुगेर १ केजी कुखुराको मासु र गीलमेरी एक क्वार्टर बोकेर डेरा पुग्यौ । मासु पकाउन सौखिन दिपेन्द्रले कोठाका सबै झ्याल खोलेर पकाउन थाल्यो । चिकेनको वास्ना वरिपरी फैलिएरै हो की गर्मि भएर हो पल्लोकोठाको ढोका खुल्यो । ठुलै स्वर भएको तराईतीरको मान्छे सपरिवार बस्थ्यो त्यो कोठामा । बुढाबुढी नै निस्केर गफीन थाले । एकछिनपछि अलि पर कोठा भएको अर्को परिवार पनि निस्कियो । हामी आफ्नै धुनमा मख्ख । मासु र गीलमेरी खाने योजनामा हामीलाई बाहिर मानिस किन उठे भन्ने चासो थिएन । पकायौ, खायौ, झ्याल बन्द गर्यौ, सुत्यौ । सधै मज्जाले बोल्ने पल्लो कोठाकी दिदी भोलीपल्ट बिहान बोल्दै बोल्दिनन् । दाईहरु मुख फुलाएर हिड्न थाले । आफुले बोलेको कुरामा वेवास्ता गर्नेक्रम बढ्दै गएपछि कारण जान्न कोशीस गरे । उनीहरुलाई अघिल्लो रात देखाएर मासु पकाइयो तर खान चाँही नबोलाएको कारण पो रिसाएका रहेछन् उनीहरु । त्यही कारणले गर्दा टुकेको मेरो बास मैतिदेवी सर्यो ।

तत्कालिन राजा वीरेन्द्रको बंशनासको हल्लाले केही दिन म मात्र हैन सिंगो काठमाण्डौ नै अन्यौलमा थियो । तत्कालिन युवराज दिपेन्द्रको मृत्युपछिका केही दिन तनावग्रस्त थिए । कफ्र्युको बिचमा उनको शबयात्रा भएको थियो । त्यसपछि पनि केही दिन कहिले पुरा दिन त कहिले केही समय कफ्र्यु लाग्थ्यो । एकदिन कफ्र्यु खुलेको मौका पारी हामी रेडियो सगरमाथा बखुण्डोलमा भेला भएका थियौ । त्यहाँबाट ननिस्कीदै फेरी कफ्र्यु लागिहाल्यो । त्यो रात रेडियो सगरमाथामा नै सुतियो । भोलिपल्ट १२ बजेतिर आफ्नो कोठा मैतिदेवी पुगे । कोठाको ढोका तोडिएको थियो । कोठा खुल्लै थियो । चोर पसेको आशंका थियो तर कुरो अर्कै परेछ । भएको के रहेछ भने कफ्र्युको बेला मैतिदेवी चोकमा कसैले प्रहरीलाई ढुंगा हानेर भागेछ । प्रहरी पनि के कम, खेद्दै गयो । चोकबाट नजिकै भएकोले भाग्ने मनुष्य म बसेकै घरमा छिरेछ । प्रहरी पनि आइपुग्यो । एउटा फ्ल्याटमा हामी बिद्यार्थीमात्र बस्थ्यौ । सबैका ढोकामा पुलिस पुग्यो र खोल्न अह्रायो । तर मेरो ढोका खुलेन । भाग्ने मान्छे त्यही भित्र छ भन्ने आंशकाले प्रहरीले ढोका फोर्यो तर केही नभेटेपछि प्रहरी फर्कियो । घरवेटीले ७÷८ सय खर्चेर ढोका त बनायो तर भाडा असुल्ने बेला त्यसलाई पनि भाडामा जोडेर मैबाट असुल्यो ।

२०५८ सालमा काठमाण्डौ छोडेपछि ४ बर्ष पुर्ण रुपमा काठमाण्डौ बाहिर नै बिते । सोलु र इटहरीमा भाडामा नै बसेपनि उल्लेख्य र स्मरणीय कुनै घटना भएनन् । हामी बसेको घरमा बाहिरबाट चुकुल लगाएर प्रहरी र सेनालाई माओवादीले घायल पारेको घटना नै अविष्मरणीय रह्यो सोलुको डेरा बसाईमा । त्यो बेला काठमाण्डौ आउजाउ गर्दा बुद्धनगरमा थियो दाजुको फ्ल्याट त्यतै बसिन्थ्यो । तीन तलामाथिको फ्ल्याटमा जानका लागि जमिन तलादेखि नै जुत्ता चप्पल खोलेर हातमा बोक्दै जानुपथ्र्यौ । त्यस्तो बेलामा पनि घर मालिक्नीको रुखो व्यवहार यतिसम्म हुन्थ्यो की जुत्ता चप्पल हातमा बोकेर जानु पनि अपराध गरे सरह हुन्थ्यो । उनको बीचारमा जुत्ता चप्पलको स्थान जमिन तलामा नै हुनुपर्छ तर अचम्म त्यहाँको मुख्य प्रबेशद्धार २४ घण्टा खुला हुन्थ्यो । चारतलामाथि चेनगेटमा सुरक्षित घरवालालाई भाडामा बस्ने र उनका सामानको सुरक्षामा किन मतलब होस् पनि । घरवेटीहरु त्यही बाटो हिड्ने, जुत्ता चप्लल भिरेर निष्फिक्री हिड्थे, यस्तो लाग्थ्यो भाडावालका जुत्ता चप्पललेमात्र फोहोर बोक्थे ।

२०६२ सालमा काठमाण्डौ फर्किने निर्णय गरियो । धुइपाताल खोज्दा पनि भनेजस्तो कोठा भेटिएन । भक्तपुरको लोकन्थलीमा एउटा फ्ल्याट भेटियो । सस्तो रहेछ । नजिकैको फर्निचर पसलबाट एउटा पलङ किनेर लगेर ओछ्याइयो र केही दिनभित्रै सर्ने योजना पनि बन्यो । कार्पेट बिछ्याउने काम पनि भयो । तर लोकन्थली बस्न दुवै जनाको मनले मानिरहेको थिएन । यस्तै अबस्थामा भैसेपाटीमा एउटा सिंगो घर भेटियो । खुबै मन पर्यो । भक्तपुरको फ्ल्याटलाई दिएको बैना रकम समेत माया मारेर पिकअप भ्यानमा पलंग र कार्पेट बोकेर भैसिपाटी पुगेपछि पैसा गुमाउँदा भन्दा पनि भनेजस्तो घर पाउँदाको आत्मसन्तुष्टि बेग्लै थियो ।

लामोसमय भैसेपाटीको बसाई अत्यन्तै सुखद थियो । तर जतिबेला घरवेटी जागिरबाट फर्केर घर थप्ने र बिहे गर्ने योजना बनाउन थाले घर बनाउँदा हुने सम्भावित धुलो र बालुवाको असर नवजात छोरामा पर्ने डरले त्यहाँबाट सर्नका लागि भाईसमेतको सक्रियतामा उचित स्थानको खोजी तीब्र हुनथाल्यो । धोवीघाटमा राम्रो ठाउँ भेटियो । शुरुका केही दिन त रमाईलै बिते । तर बस्दै जाँदा थाहा भयो घरवेटीको हस्तक्षेप नचाहिदो किसिमले बढिरहेछ । “जुत्ता त्यहाँ नराख, त्यो ढोका नखोल, लुगा किन धोएको? यतिका लुगा किन लाउनु पर्यो मैलीने गरी?” सुन्ने नसुन्ने गरी  नियमित जस्तो चियो र चर्चो हुन थाल्यो । आगँनमा भर्खरै बामे सर्दै गरेको छोराको उपस्थिती पनि असह्य हुन थाल्यो साउजीलाई । इटहरीबाट बुबा आउनु भएको, वहाँको बिहानै उठेर नुहाउने बानी, तर तल धारा खोलेको थाहा पाएपछि पानीको मुहान (माथिबाट झर्ने) नै बन्द गर्दिने । टाउको र जिउमा सावुन दलेर पखाल्न नपाउदै बुबा निस्कनुहुन्थ्यो । यस्तो कैयोचोटी भयो । अचाक्ली भएपछि एकदिन झगडै भयो । जुन दिन झगडा भयो त्यही दिन त्यहाँबाट सरेर अहिले जहाँ बसिन्छ त्यहाँ पुगेको छ भाडावालको जिन्दगी ।

२०६९ भदौ २० गते, कुमारीपाटी

Despite being declared secular state Nepal's majority of population are believed to be Hindu. Rough estimate, it would be more than 80 % of Nepali are said to be those who belongs to Hindu religion. Data is debatable itself. My intention to this blog is not to debate whether Hindus are  majority. But I have tried to  capture some moods & actions  of people who are celebrating JanaiPurnima (festival of Hindu) by visiting  World Heritage site Patan Darbar Square early in the morning of Janaipurnima. All the pictures are taken from iPhone so no expectation about quality here goes;

नेपाली कम्युनिष्ट पार्टीको इतिहासमा आज फेरी नयाँ अध्याय थपियो । अनुमान अनुसार नै नेकपा माओवादी एकिकृत टुक्रिएको हल्लाले बजार तताएको छ । मोहन बैद्य लगायत असन्तुष्ट नेताहरुको भिडले नयाँ पार्टीको जन्म दियो । समग्र राजनीतिमा यसलाई बिभिन्न कोणबाट व्याख्याहरु सुन्न र पढ्न पाइएला तर एउटा सामान्य नागरिकको दृष्टिमा यो घटनाले शान्ति प्रकृयालाई अझ चुनौतीतर्फ धकेलेको महशुस गर्न बाध्य बनाएको छ । पद, सत्ता, शक्तिको वरीपरी घुमिरहने राजनीतिमा अर्को बलियो शक्ति पनि छैन जसलाई बिकल्पको रुपमा बिश्वास गर्न सकियोस् ।

नेपाली कांग्रेस छ तर उसले प्रजातन्त्र मेरोमात्र ठेक्का हो भन्ने बाहेक अरु दुरदर्शि लक्ष्यका साथ जनतालाई आकर्षण गर्न सकेन । नेताहरु त धेरै भए तर देशका लागि केह ीगर्न सक्ने हिम्मतीला नेता रहेनन् कांग्रेसमा । बैचारिक शुन्यताको स्थितीमा भएको पार्टीले गरोस् पनि के, आशा गर्नु नै बेकार छ ।

एमाले नामधारी कम्युनिष्ट पार्टी त छ । तर आचरण र व्यवहारमा हेर्दा लाग्छ न यो सञ्चा कम्युनिष्ट हो न कांग्रेसजस्तै लोकतन्त्र मेरो पेवा हो भनेर नै भन्न सक्छ । बिचार र व्यवहारमा यता न उताको भन्ने आरोप लाग्ने गरेको एमालेसँग पनि राम्रा नेता छन् तर ती कहिल्यै हाम्रा हुन सकेनन् । एमाले र कांग्रेसको हरिबिजोग त केही दिन पहिले उनीहरुले गरेको आन्दोलनको शुरुवाती सभाकै दिन देखियो । किनभने निरास जनता यिनीहरुलाई हाम्रो पार्टी हो भनेर खुल्ला रुपमा भन्न पनि हिच्किचाउन थाले । जसले गर्दा मध्यम बर्गमा पकठ जमाएको एमाले र सामन्ति लोकतन्त्रबादीहरुको प्रीय कांग्रेसप्रति आशा गर्ने ठाउँहरु रित्तिदैछन् ।

जनताद्धारा जनताका लागि भन्ने गरिएको लोकतन्त्रमा जनताले चुनेका पार्टीहरु जनताप्रति कृतघ्न भएकाले हामीले आजको दिन देख्नु परेको हो । समयक्रमसँगै भइरहेन फुटले आउने दिनमा देशलाई कतातीर लान्छ भन्न सकिदैन । एउटा ध्रुब सत्यजस्तै कुरा के हो भने एकचोटी फुटेको पार्टी जतिसुकै एक भएपनि कहिल्यै एक हुन सक्दैन । नेपाली कांग्रेस र एमालेको अनुभवले पनि यही भन्छ ।

That resulted me being confined at home. I was not allowed to play with children in the villages. I was also not enrolled to school since parents were not munch confidence to face odds incase I get to school. When I reached at six I could understand what's going on with my parents because of my physical condition. I wanted to join school instead I left home at six. Then I came to Kathmandu. I spent most of my childhood days being beggar near PashuPati temple. That was only one alternative left for me to feed myself. I later reached to  the contact of orphanage in my late childhood.