यस्तै कुराकानी गर्ने क्रममा तपाईंले अनौपचारिक रुपमा भन्नु भएको थियो कि किताब लेख्दै हुनुहुन्छ ?
मैले त्यो टुङगयाएँ, प्रकाशक पनि खोज्दै छु, एकजना साथीले रत्न पुस्तक भन्डारले छापिदिन्छ भनेको एउटा पुस्तक छ । त्यो मैले तयार गरेँ । चार सय प्रती छापिसकेछ । त्यो जेल संस्मरण छ । एउटा गीत छ । एउटा गीत छ जसलाई नोटेसन सहित एउटा पुस्तकको रुपमा तयार पारेको छु एउटा एल्बम पनि छ ।
त्यस मा मान्छे लाई थाहा नभ्एको एकदम रहस्यमय कुराहरु के के छन ? त्यो किताब को unique selling point के हो ?
जेल संस्मरण हो । भारतिय जेल मे पाँच साल भनेर मेरी सायरा के एउटा किताब लेखिन । तर हाम्रो नेपालमा झापा सङघर्ष का कुरा गरुँ । मओबादी आन्दोलनका केहि कुरा आए, नेपाली काङ्ग्रेस आन्दोलनले उठाएका कुरा, हर्एआ बर्ए का कुराहरु, बिगतका आन्दोलनका थुप्रै कुरा कती मानिसहरु जेल गए, आन्दोलनमा उनिहरु लागे त्यसलाई दस्ताबेजका रुपमा अगाडी लिएर आउन सकेनन । निकै मैँ हु भन्ने मान्छेहरु र नेताहरुले त्यो गर्न सकेनन र तीनका बारमा मैले लेखेको छु । अधिकांश नेताहरु जसलाई मैले ज्वाला सिंह , कृष्ण प्रसाद भट्टराई देखी लिएर झापा सङ्घर्ष का अधिकांश नेल्सन मन्डेला हरु सँग म बसेर रमाए, धेरै राजनैतिक दल का मानिस हरु सँग म जेल मा बसेँ अघिल्ल दिन हरु मा तीस साल देखी छयालिस साल सम्म को दस बर्ष सम्मा मैले जेल मा बस्दा ति मानिस हरु सँग को सँगतमा मैले अनौठा अनौठा बिचित्र र आश्चर्य लाग्ने बिषयहरु मैले उठाएको छु । त्यो पुस्तक आए पछी रोचक नै हुन्छ भन्ने मलाई लागेको छ ।
कत्तिको चुनौतिपुर्ण हुन्छ यस्तो कुराहरुले यो पुस्तक ?
जिउँदा पात्रहरु छन्, आक्रामक मानिस हरु छन जसका हातहरुमा बन्दुक छ,
लेख्नुभएको छ कि छैन त्यस्तो कुरा हरु ?
लेखेको छु इमान्दर पुर्वक लेखेको छु । लेख्न र प्रकासन को कुरा गर्दा धेरै साथी हरु ले मलाई यो कुरा नछोप नढाँट भनेको छन र म साहस का साथ लेख्दै छु । हुन सक्छ मैले भुमिगत पनि हुनु पर्ला ।
कतीले यस्तो संस्म्सरण बान्चुन्जेल प्रकाश नगर पनि भनेको हुन्छन्, त्यस्तो सोच्नु भएन ?
बि पि कोईराला मरेपछी गणेश राज शर्माले आत्म बृतान्त र जेल जर्नल निकाले, बि पि कोईराला को हाइटमा पुग्न हामिले पचासौँ बर्ष सङघर्ष पर्छ त्यस्तो त होईन तर प्रबित्ती चाही हो । उनले डराएर पनि नगरेका होईन भ्याएनन होला, । म त स्वस्थ रहदाँ रहदैँ लेख्नु एउटा चुनौती छ, पछी के होलान के नहोलान्, लेखिएलान , नलेखिएलान यी कुराहरु बाकस म नै थन्किएलान । र इतिहासलाई पढ्न बुझ्न र मुल्यान्कन गर्न नपाउलान कि । सानो भए पनि काम गरेका छौ हामिले त्यसको मुल्यान्कन कतै छुटला कि । लेख्ने एउटा पाटो हो मान्छे अल्छी छ संस्मरण लेख्ने कुरा मा । त्यसले गर्दा मैले हिम्मतका साथ लेख्ने आँट गरेको छु ।
जस्तो सुकै चुनौती मोल्न तयार हुनुहुन्छ ?
म तयार छु । मैले धेरै चुनौती हरु त्यसमा मोल्नु पर्छ । त्यसमा म गर्व गर्छु । किन भने धेरै बिज्ञ हरु, मलाई डोर्या उने अग्रज हरु, समकालिन युवा पुस्ता का साथी हरु सँग मैले सल्लाह गर्दा कसैले मलाई नलेख भनेनन |
कहिले सम्म पढ्न पाइन्छ ?
अब पैसा को कुरा छ, प्रकाशक को कुरा छ, तयारी गरिराखेको छु । चाडै आउला ।
हामी आशा गर्छौ कि चाँडै हामिले पुस्तक पढ्न पाउँ
धन्यबाद
अब आउने दिनमा के के गर्न चाहनुहुन्छ ?
अब झापामा एउटा टेलिभिजन खोल्ने मेरो एउटा सोचाइ छ । अध्ययन गर्न त म बाहिर गएको छैन । एउटा टेलिभिजनको निमित्त मन्त्रालयमा मौखिक रुपमा स्विकृती लिएका छौ । तर अहिले खुलिरहेका टेलिभिजन पनि रेडियो कै स्तरबाट जताततै झाङ्गिएर आइरहेको देख्दा खेरी एक किसिमको बितृष्णा पनि छ । कार्यक्रम उत्पादन मा खास बिषयबस्तु सम सा म यिक रुपमा उठाउन नसकेको कुरा हरु छन । त्यसलाई जितेर उठाउन सकिन्छ भन्ने कुरा छ । बाँकी जीवन संचारमा लगाउने हो । अब कम्तीमा पनि बीस बर्ष सकृयता पुर्वक हिमाल तराइ पहाड मधेस, भारत प्रवासमा जान सकिएला र संचार क्षेत्रमा समर्पण गर्ने योजना छ । त्यस बाहेक अरु कुनै बिकल्प छैन ।
काठमाडौंलाई नेपाल को शक्ती मान्ने हो भने ठुलो ठाउँ भन्ने हो भने चन्द्र भन्दारी झापा मा बसेर केहि गुमाएको हो ?
मैले काठमाडौंमा भन्दा पुर्वमा बसेर कमाएको छु । मैले केहि गुमाएको छैन , केहि पश्चाताप छैन । सम्भावना अहिले पनि काठमाडौंमा जान सकिन्छ । खाता पिता नै छु । गरीब पनि छैन । बिपन्न पनि छैन । काठमाडौंमा बसेर एउटा घर बनाउन सक्ने हैसियत पनि म राख्छु । काठमाडौंमा १५ बर्ष म बसेँ । धेरै लामो समय म काठमाडौंमा बसेँ तर त्यसबाट म निराश भएर गाउँमा नै सेवा गर्नु पर्छ भन्ने मेरो धेय हो । म सिमान्त क्षेत्रमा छु । पा्रि पट्टी भारतिय क्षेत्रमा हेर्नु भयो भने नेपाली जाती र समुदाय को बाक्लो उपस्थिती छ । उनिहरुको पनि मैले सेवा गर्न पाएको छु जुन मैले काठमाडौंमा बसेर गर्न पाउने थिइन । आफ्नो जाति, भाषा र साहित्य को सेवा गर्दा पाउँदा मलाई काठमाडौं भन्दा हजारौ गुणा मैले यहाँ गरेको तपस्या सफल भएको जस्तो लाग्छ ।
राजनिती आधारमा गरिएको बिहे हो कि ?
होईन । माधव कुमार नेपालले तैले पार्टी परिवार कै सदस्य बिहा गर्नु पर्छ भन्दा खेरी म यो कुरा च्यालेन्ज गर्छु यो कुरो टिक्दैन भनेको थिएँ । अहिले मलाई खुशी लाग्छ । हाम्रा मन्त्रीहरु एउटा श्रीमती हुँदाँ हुँदैँ दोस्रो श्रीमती लिएर भागेका छन मन्त्री मन्डलबाट झरेका भोली पल्ट । मैले स्वतन्त्र पुर्वक भारत मा गएर बिहा गरे नेपाली छोरी राजनिती परिवार कै एउटी महिलासँग बिहा गरेँ । खुशी छु । मेरा दुइटा छोरा छन । एउटा कक्षा १० मा छ, अर्को बि बि ए पढ्दै छ ।
खानपिनमा यहाँको रुची के छ ?
मैले जीवनमा रक्सी,चुरोट, खैनी खाइन, लागु पदार्थको सेवन गरिन । एक सयजना मान्छे हिँड्दा चुरोट, रक्सी र खैनी नखाने चन्द्र भन्डारी मात्र हुन्छ । यो मेरो एउटा विशेषता हो र यो बिशेषतालाई म सार्वजनिक रुपमा रेडियोबाट पनि भन्ने गर्छु चुरोट, रक्सी, जाँड, भाङ-धतुरो नखाउ । रक्सी, खैनी, मद्यपान, धुम्रपान सार्है फोहोरी कुरा हो । बरु मैले रेडियोबाट एउटा कार्यक्रममा भनेको थिएँ ।भारत मा जाँदा एक ठाँउमा अनेक किसिम का गुटखाका खोस्टाहरुले हामी चिप्लिएर हामी लडेका थियौँ । । भारतको ओकाइटी चिया कमानमा श्रोता क्लब गठन गर्न जाँदा, सांस्कृतिक कार्यक्रम गर्न जाँदा अनि मैले यहाँबाट रेडियोमा भनी दिएको थिए, दुइट विरुवा रोप एउटा स्वामी को विरुवा रोप एउटा पिपल को विरुवा रोप एउटा मा रक्सी र चुरोट को धुलो खन्याउदै जाउ, एउटा मा कुकुर को आची खन्याउदै जाउ,कुकुर को आची क्खन्याउदै गरेको विरुवा हरियो भएर जानेछ र तिमीले रक्सी, चुरोटा र खैनीको धुलो खन्याएको विरुवा भोली पल्ट देखी मर्न थाल्नेछ । त्यो पनि प्रकृती हो ।रुख विरुवा हामी जस्तै हो, हुर्किन्छ बद्छ फल्छ र एक दिन मर्छ । त्यती घरमा गरेर हेर । कुन ठीक लाग्छ त्यही गर भन्ने कुराले भारत बर्षमा साह्रै ठुलो स्थान पायो । नेपालमा पनि भनि दिनु पर्यो् भनेर धेरैले प्रतिकियाहरु पठाए ।
स्वस्थ देखिनु हुन्छ, त्यसको केहि रहस्य ?
जाँड रक्सी म खान्न, बिहान उठ्छु,व्यायाम गर्छु, गाइको सेवा गर्छु, मध्यरातमा म संगितमा मलिन हुन्छु, लेखी रहन्छु र म धेरै किताबहरु लेख्ने तयारीमा छु ।
अन्त्यमा केहि भन्न चाहनुहुन्छ ?
मिडियाका कारणबाट पनि हाम्रा देश र जाती मा बिभाजन्, बिखण्डन ल्याउन रेडियो को प्रमुख भूमिका मैले देखेको छु । देशभक्ती पूर्ण आन्दोलनको माध्यमबाट यो मुलुकलाई समृद्द, सार्वभौम सत्ता सम्पन्न र बस्तु निष्ठा भएर सोच्ने प्रकृयाको मिडियाबाट थालनी होस । मिडियालाई अराजक बनाउने कुरामा मिडिया म्यान नै बढी जिम्मेवार र जवाफ्देही छन । राज्यले पनि अनुगमन गर्न सक्दैन त्यस कारण मिडिया बदनाम छ यो मुलुकमा । केहि नाम छन तर धेरै बदनाम छन । यसलि पवित्र भावनाले उठाउन सकियो भने देश मा मिडियाको भूमिका असाध्दै प्रभावकारी हुने थियो । तीन सय मिडिया मुलुकमा छन । यति धेरै टेलिभिजन छन। यिनीहरुले देशलाई बुझुन र देशलाई सम्पन्न र समृद बनाउन लागुन ।
0 comments: